Bielski. Rozmowa-rzeka

[O KSIĄŻCE] 

Rozmowa-rzeka z Henrykiem Bielskim została przeprowadzona w czerwcu 2021 roku w jego domu w Karolinie pod Warszawą. Miejscowość ta jest również siedzibą Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze", w którego składzie Bielski występował w młodości i z którym przez całe życie był silnie związany emocjonalnie. Piotr Marecki i Artur Sobiela przypominają sylwetkę reżysera, którego dzieła, zwłaszcza kultowy serial „Ballada o Januszku", zapisały się na stałe w dziejach polskiej kinematografii. Publikacja stara się wypełnić istotną lukę w historiografii kina polskiego, wzbogacając ją o monograficzną opowieść o unikatowym twórcy filmów z zakresu realizmu peryferyjnego. Henryk Bielski w sugestywny sposób portretował środowiska egzystujące na peryferiach miejskich, wiejskich czy nawet cywilizacyjnych wraz z ich zwyczajami oraz przesądami: bieszczadzkich smolarzy w filmie Hasło, mieszkańców warszawskiej Pragi w filmie Koty to dranie, mikrokosmos PGR-u w Chrześniaku czy wreszcie dramatyczną relację matki i syna w Balladzie o Januszku. Wykształcony jako jeden z nielicznych polskich reżyserów w Moskwie, przenosił wzorce radzieckiego realizmu filmowego na grunt polski. Tego typu twórczość, prezentująca punkt widzenia niższych warstw społeczeństwa, zawsze była w głównym nurcie polskiej krytyki filmowej stawiana niżej od twórczości prezentującej perspektywę inteligencką. Niniejsza publikacja usiłuje poprzez analizę filmowego dzieła Bielskiego uczynić pełnoprawną tę pierwszą perspektywę. Forma rozmowy-rzeki pozwala natomiast wyzyskać emocjonalną i traumatyczną warstwę leżącą u podstaw twórczej postawy reżysera i zrozumieć jego wybór formy kina wręcz drastycznie realistycznego jako adekwatnego do poruszanych w filmach problemów.    

Niezwykle barwny życiorys - historia człowieka, który w młodości zadarł głowę, spojrzał na szczyt, na którym był sukces i postanowił: wejdę tam. I wszedł. 
Janusz Petelski  

Wywiad-rzeka z Henrykiem Bielskim to lektura wymagająca od czytelnika krytycznej postawy. Jest to bowiem nie tylko niezwykle ciekawy, wzbogacający dotychczasową perspektywę filmoznawczej narracji, obraz twórczości jednego z najbardziej oryginalnych reżyserów w powojennej historii polskiego kina, ale również świadectwo światopoglądowych wyborów artysty, świadomie opowiadającego się za ideologicznym porządkiem, kształtującym oficjalny profil filmowej kultury PRL-u, niemalże od początku jego istnienia. Najważniejszą wartością książki jest jednak jej aspekt praktyczno-filmowy. Bielski, jako wieloletni „ten drugi", a następnie twórca samodzielnych filmów, dzieli się z czytelnikami nie tylko arcyciekawymi wspomnieniami z drugiej strony kamery, ale również daje rady, które mogą być pomocne każdemu praktykowi sztuki filmowej - od scenarzysty i aktora, po reżysera i filmowego producenta. Tak superprodukcji, jak i poruszających, kameralnych dzieł kinematograficznych.  
Dr hab. Piotr Kletowski, prof. UJ, fragment recenzji wydawniczej