Ostatni uścisk mamy emocje zwierząt i co one mówią o nas samych

Po doskonale przyjętej książce Bystre zwierzę, w której Frans de Waal analizował inteligencję zwierząt, w Ostatnim uścisku Mamy skupia się on na fascynujących badaniach ich bogatego życia emocjonalnego. Ostatni uścisk Mamy rozpoczyna się śmiercią Mamy, szympansiej matriarchini, która nawiązała głęboką więź z biologiem Janem von Hooffem. Gdy Mama umierała, van Hooff odwiedził ją w jej klatce, aby ostatni raz ją przytulić. Ich pożegnanie sfilmowano, a nagranie stało się niezwykle popularne. Objęcie profesora przez Mamę, witającą go z ogromnym uśmiechem i pocieszającym klepaniem po plecach, które jest gestem często przypisywanym tylko ludziom, choć w rzeczywistości powszechnym wśród wszystkich naczelnych, głęboko poruszyło miliony ludzi. To zdarzenie oraz inne jemu podobne stanowią argument wysunięty przez de Waala, za tym, że ludzie nie są jedynym gatunkiem zdolnym kochać, nienawidzić, bać się, wstydzić, odczuwać poczucie winy, radość, obrzydzenie oraz empatię.

De Waal koncentruje się na emocjach naczelnych, iluzji wolnej woli, świadomości zwierząt oraz życiu i śmierci. Oś książki stanowi ciągłość pomiędzy nami a innymi gatunkami. Autor stawia śmiałą, być może nawet rewolucyjną tezę, że emocje są jak narządy: nie mamy ani jednego narządu który znacząco odróżniałby nas od zwierząt, podobnie jak nie mamy emocji których nie posiadałyby zwierzęta - są one (emocje) uniwersalne i całkowicie „pozagatunkowe". Kochamy, walczymy i umieramy dokładnie w ten sam sposób co zwierzęta.

"Nie ma jednak nic ważniejszego niż zrozumienie jak ludzie i zwierzęta się zachowują. Analizując emocje jednych i drugich, książka ta umieszcza najwyraźniejsze doświadczenia umysłowe w kontekście ewolucyjnym, odkrywając jak ich bogactwo, moc i przydatność rozciągała się na przestrzeni gatunków daleko w przeszłość...(...)"

- The New York Times Book Review

Frans de Waal - biolog i prymatolog, profesor psychologii na Uniwersytecie Emory i dyrektor Living Links Center w Atlancie. Uznany przez magazyn „Time" za jedną ze stu osób, które kształtują nasz świat. Nakładem CCPress ukazały się jego książki: Małpy i filozofowie (2013), Bonobo i ateista (2014), Bystre zwierzę. Czy jesteśmy dość mądrzy, aby zrozumieć mądrość zwierząt? (2016), Wiek empatii. Jan natura uczy nas życzliwości (2018).