Ptasia inteligencja

8 PRZEDMOWA
10 WSTĘP

16 ROZDZIAŁ 1
OD „PTASIEGO MÓŻDŻKU” DO „OPIERZONEJ MAŁPY”
Choć „ptasi móżdżek” to synonim głupoty, obecnie już wiemy, że niektóre ptaki przetwarzają informacje w sposób podobny jak małpy człekokształtne. W rozdziale tym przyglądamy się ewolucji naszych poglądów odnośnie do mózgu i inteligencji ptaków.

40 ROZDZIAŁ 2
GDZIE SIĘ PODZIAŁA MOJA DŻDŻOWNICA? Ptaki to mistrzowie nawigacji. Podejmują najdalsze wędrówki w świecie zwierząt, są spotykane we wszystkich środowiskach, a pamięcią zawstydziłyby największych ludzkich geniuszy, bo są w stanie zapamiętać lokalizację tysięcy spiżarni. Przyglądamy się złożonej pamięci przestrzennej i orientacji ptaków.

64 ROZDZIAŁ 3
DOTRZEĆ Z WIEŚCIAMI Komunikacja leży u podstaw wszystkich ptasich zachowań, od widowiskowych tańców tokowych po śpiew obwieszczający zajęcie terytorium i głosy ostrzegające innych przed drapieżnikiem. Pokazujemy, jak ptaki wykorzystują zmysł słuchu i wzroku do przekazywania sygnałów oraz odnajdujemy podobieństwa z ludzką mową i komunikacją pozawerbalną.

88 ROZDZIAŁ 4
WŚRÓD PRZYJACIÓŁ (I WROGÓW) Ptaki nierzadko łączą się w stada liczące tysiące osobników, choć na co dzień większość woli żyć w parach. Współistnienie w grupie wymaga umysłu zdolnego odróżnić przyjaciół od wrogów, zawiązywać nowe przyjaźnie i dbać o wzajemne relacje. Sprawdzamy, co wiadomo o społecznej i kulturowej inteligencji ptaków.

112 ROZDZIAŁ 5
BEZ NARZĘDZI ANI RUSZ Niektóre ptaki wytwarzają narzędzia i stosują je do rozmaitych celów. Przedstawiamy badania nad zdolnością rozwiązywania problemów przez ptaki używające i nieużywające narzędzi, i zastanawiamy się, czy kierują się one przenikliwością, kreatywnością oraz zrozumieniem przyczyn i skutków.

136 ROZDZIAŁ 6
ZNAJ SIEBIE I INNYCH Czy świadomość własnego ja, zdolność snucia planów oraz wyobraźnia są tym, co czyni nas ludźmi? Niekoniecznie, skoro niektóre ptaki potrafią odbywać mentalne podróże w czasie, rozpoznawać się w lustrze oraz wchodzić – w przenośni – w cudzą skórę. Pokazujemy, że naszej ludzkiej wyjątkowości zagrozić mogą nie najbliżsi krewni, lecz ptaki.

160 ROZDZIAŁ 7
NIE TAKIE ZNÓW PTASIE MÓŻDŻKI Co nasza obecna wiedza o ptakach mówi o istocie inteligencji, rozumieniu pracy mózgu i tym, co to znaczy być człowiekiem? Być może najlepszymi modelami do pokazania, jak powstał ludzki intelekt, są wcale nie nasi najbliżsi kuzyni – szympansy, lecz któryś z dalszych, opierzonych krewnych?

185 SŁOWNICZEK

186 BIBLIOGRAFIA

188 POLECANE LEKTURY I SKOROWIDZ

192 PODZIĘKOWANIA